Güncelleme: 2025
ABD’de E Kategorisi Nedir?
E kategorisi, ABD ile anlaşmalı ülkelerin vatandaşlarına tanınan ve ticaret veya yatırım temelli geçici statüler sunan bir vize ailesidir. En bilinenleri E-1 (Treaty Trader – Ticaretçi) ve E-2 (Treaty Investor – Yatırımcı) vizeleridir. Türkiye vatandaşları, anlaşma ülkesi oldukları için bu vizelere başvurabilir.
- E-1 Ticaretçi: ABD ile anlaşma ülkesi arasında “substantial trade” (kayda değer, süreklilik arz eden mal/hizmet/teknoloji ticareti) yürütme.
- E-2 Yatırımcı: ABD’de aktif bir işletmeye “substantial” (işin niteliğine göre yeterli) ve risk altında (at-risk) sermaye koyma.
Not: E vizeleri göçmen olmayan (nonimmigrant) statülerdir; yani doğrudan Green Card vermez. Ancak doğru kurguyla orta-uzun vadede EB vizeleri veya DV Lottery gibi yollarla kalıcı oturuma geçiş stratejileri kurulabilir.
E-1 vs E-2: Hızlı Karşılaştırma
| Başlık | E-1 (Ticaret) | E-2 (Yatırım) |
|---|---|---|
| Temel Mantık | Anlaşma ülkesi ile ABD arasında sürekli/önemli ticaret | ABD’de aktif işletmeye yeterli ve risk-altında yatırım |
| İspat | Faturalar, sözleşmeler, navlun/lojistik kayıtları, ödeme akışı | Kaynak paranın izi, sözleşmeler, demirbaş/fatura, banka hareketleri, iş planı |
| “Substantial” | Hacim, süreklilik, ticaretin oranı | İş modeline göre yeterli sermaye (sabit bir alt limit yok) |
| “Non-marginal” | Doğrudan aranmaz (ticaret hacmiyle görülür) | Şarttır — yalnızca geçim düzeyini değil, ekonomi/istihdam yaratmalı |
| Çalışan Getirme | Yönetici/uzman çalışanlar | Yönetici/uzman çalışanlar |
| Green Card | Doğrudan değil | Doğrudan değil (EB-5/EB-1C/EB-2 NIW gibi köprüler kurgulanabilir) |
E-1 Ticaretçi Vizesi: Kimler Uygun?
- Şirketin en az %50’si anlaşma ülkesi vatandaşlarınca sahip olunmalı.
- ABD ile anlaşma ülkesi arasında kayda değer ve süreklilik arz eden ticaret yapılmalı (mal/hizmet/teknoloji).
- Başvuran kişi iş sahipleri veya yönetici/uzman çalışan olabilir.
Belgeler: Faturalar, sözleşmeler, SWIFT/ödeme dökümleri, lojistik/ithalat-ihracat belgeleri, şirket evrakları, vergi kayıtları, organizasyon şeması, görev tanımı, maaş bordroları vb.
E-2 Yatırımcı Vizesi: Temel Şartlar
- Gerçek ve aktif bir işletme (sadece pasif varlık kiralama değil).
- Risk-altında yatırım: Para şirkete aktarılmış, harcama/bağlama yapılmış olmalı; yalnız “niyet mektubu” yetmez.
- Substantial (yeterli) tutar: İşin niteliğine göre değişir; üretim/tuğla-harç işlerde daha yüksek, hizmet/startup’larda daha esnek.
- Non-marginal: Sadece yatırımcının geçimini değil, istihdam/katma değer yaratmalı.
- Kontrol: Genellikle %50+ oy hakkı / yönetim kontrolü.
Yatırım Türleri & Örnek Modeller
- Franchise: İş modeli/marka gücü hazır; eğitim/destek; giriş ve işletme maliyetleri şeffaf.
- Hizmet/ajans/IT/startup: Düşük demirbaş; güçlü iş planı, sözleşme/ön satışlar ve işe alım projeksiyonu kritik.
- E-ticaret/lojistik: Stok ve operasyon planı, tedarik sözleşmeleri, fulfillment kanıtları.
- Gayrimenkul odaklı: Saf pasif kiralama uygun değildir; aktif işletme kurgusu (inşaat/renovasyon şirketi, proje geliştirme, property management vb.) gerekir.
İş Planı (E-2 Business Plan) Nasıl Olmalı?
E-2 dosyasının kalbi 5 yıllık iş planıdır. Finansal projeksiyonlar, işe alım takvimi, pazar analizi, rekabet, fiyatlama, pazarlama & satış hunisi, operasyon süreçleri ve nakit akışı net olmalı. “Non-marginality” bu planla ispatlanır.
Konsolosluk Başvurusu mı, ABD İçi COS mu?
- Konsolosluk (E vizesi): Pasaporta vize basılır; ABD’ye girişte E statüsü alınır. Yurt dışı mülakat/evrak temposu gerekir.
- ABD içi COS (Change of Status): Statünüz E-1/E-2’ye çevrilir; vize değil statü verilir. ABD dışına çıkışta pasaportta E vizesi olmadığı için tekrar girişte konsolosluk işlemi gerekir.
Seyahat & Çalışma: Statü ve vize farkını unutmayın. Eşler, güncel uygulamada uygun I-94 notasyonu ile çalışabilir (detaylar zamanla güncellenebilir). Çocuklar eğitim alabilir.
Yenileme, Uzatma ve Uyum
- E vizeleri genellikle 1-5 yıl arası verilir ve yenilenebilir. İş gerçek ve aktif olduğu, kârlılık/istihdam göstergeleri sürdüğü müddetçe devam eder.
- İş planına yakın performans sunmak, muhasebe/vergi kayıtlarını temiz tutmak ve istihdam üretmek dosyayı güçlendirir.
Green Card’a Giden Köprüler
- EB-5: Yatırım büyüklüğü ve istihdam şartlarını sağlayarak göçmen yatırımcı kategorisine geçiş.
- EB-1C: Çok uluslu şirket kurup yönetici/üst düzey yönetici şartlarını sağlamak.
- EB-2 NIW: Kamu yararı yüksek nitelikli proje/uzmanlıkla National Interest Waiver.
- Uygunluk durumuna göre EB vizeleri ve DV Lottery seçeneklerini değerlendirin. Dini görevli statüleri için R-1 vizesi içeriğine göz atın.
Yaygın Hatalar
- Pasif yatırım: Sadece kira geliri veya borsa yatırımı E-2’ye uymaz.
- Yetersiz ispat: Para kaynağı ve harcama/bağlama (at-risk) belgelerinin eksikliği.
- Marginality: Sadece yatırımcının geçimini hedefleyen küçük ölçekli kurgular.
- Zayıf iş planı: Pazar/finans/istihdam projeksiyonları soyut kalırsa dosya zayıflar.
Hızlı Kontrol Listesi (E-2)
- Şirket kuruluş evrakları, lisanslar, kira sözleşmesi, sigorta
- POS/online ödeme altyapısı, sözleşme/ön satış kanıtları
- Demirbaş ve başlangıç harcamaları faturaları
- Banka hareketleri ve fon kaynağı ispatı
- 5 yıllık iş planı (gelir tablosu, nakit akışı, işe alım)
E-1/E-2 Uygunluğunuzu 5 Dakikada Değerlendirelim
SSS (Sık Sorulan Sorular)
E-2 için “minimum yatırım” ne kadar?
Yasal sabit alt limit yoktur. İş modeline göre “substantial” olmalıdır. Üretim/tuğla-harç işlerde tipik olarak daha yüksek; hizmet/startup’larda daha esnektir. Asıl ölçüt, işin non-marginal (istihdam/katma değer) yaratmasıdır.
Gayrimenkul alıp kiralarsam E-2 olur mu?
Saf pasif kiralama uygun görülmez. Ancak aktif işletme (inşaat, renovasyon, property management, proje geliştirme vb.) kurgulanır ve istihdam/katma değer üretilirse değerlendirilebilir.
Konsolosluk mu, ABD içi Change of Status mu?
Konsoloslukta vize alırsınız; ABD’ye girişte E statüsü verilir. ABD içi COS’ta statü alırsınız; ülke dışına çıkışta vize için konsolosluğa gitmeniz gerekir. Seyahat planı olanlar için konsolosluk yolu pratik olabilir.
Eşim çalışabilir mi, çocuklar okula gidebilir mi?
Güncel uygulamada E eşleri uygun I-94 notasyonuyla çalışabilir; çocuklar eğitim alabilir. Uygulama/etiketlemeler zamanla güncellenebildiğinden dosyanıza özel kontrol önerilir.
E-2’den Green Card’a geçiş mümkün mü?
Doğrudan değil; ancak ölçek ve hedefe göre EB-5/EB-1C/EB-2 NIW gibi köprülerle stratejik geçiş planlanabilir. Alternatif olarak DV Lottery fırsatlarını takip edebilirsiniz.
Uyarı: Bu metin genel bilgilendirmedir. Kurallar ve uygulamalar değişebilir. Dosyanız için kişisel değerlendirme almanız önerilir.